Japon sanatçı Chiharu Shiota’nın “Dünyalar Arasında” adlı sergisi, 6 Eylül 2024’te İstanbul Modern’de izleyicilerle buluşuyor.
Japonya ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin kurulmasının 100. yıldönümü kapsamında, Japon sanatçı Chiharu Shiota’nın İstanbul Modern için özel olarak ürettiği geniş ölçekli yerleştirmesini içeren sergi; Japan Foundation ortaklığı, Japonya Büyükelçiliği ile Japonya İstanbul Başkonsolosluğu işbirliği ve Arnica’nın desteğiyle gerçekleşiyor.
İstanbul Modern Şef Küratörü Öykü Özsoy Sağnak ve Asistan Küratör Yazın Öztürk tarafından hazırlanan “Chiharu Shiota: Dünyalar Arasında” başlıklı sergi sanatçının performans, video, yerleştirme ve resim gibi çeşitli ifade biçimlerinde sıklıkla kullandığı hafıza, varoluş, göç, yolculuk ve insan deneyimi gibi konuları odağına alıyor.
Shiota, sergiye de adını veren “Dünyalar Arasında” başlıklı büyük ölçekli yerleştirmesini, Asya ve Avrupa’nın kesişiminde bulunan İstanbul’un konumundan yola çıkarak üretiyor. Japonya’yı 2015 yılında Venedik Bienali’nde temsil eden Chiharu Shiota’nın İstanbul Modern’de sergilenecek yerleştirmesi, sanatçının kişisel ve kolektif hafızayla ilişkilendirdiği bireysel hikâyeleri keşfetme imkânı sunuyor.
İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, sanatçı Chiharu Shiota, Japonya’nın Türkiye Büyükelçisi Katsumata Takahiko, Japan Foundation Sanat ve Kültür Bölümü İdari Direktörü Atsuko Sato ve Arnica Yönetim Kurulu Başkanı Senur Akın Biçer’in katıldığı basın buluşmasında, İstanbul Modern Şef Küratörü Öykü Özsoy Sağnak “Dünyalar Arasında” ile ilgili bilgi verdi.
Oya Eczacıbaşı: 20. yılımıza özel sergilere devam ediyoruz
İstanbul Modern’in 20. kuruluş yıldönümünde, dünyanın dikkatle takip ettiği sanatçı Olafur Eliasson’un ardından Japon sanatçı Chiharu Shiota’nın “Dünyalar Arasında” sergisine ev sahipliği yapmaktan büyük mutluluk duyduğunu belirten İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı, “Japonya ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin 100. yıldönümünde gerçekleştirdiğimiz bu sergi, İstanbul’un zengin kimliğiyle sanatçının göç hikâyesini harmanlıyor. 2010’daki ‘Türkiye’de Japon Yılı’ etkinlikleri kapsamında Japon kültürünü tanıttığımız “Manga’yı Keşfet!” seçkisinden sonra, iki ülke açısından anlamlı bir dönemde sanatseverlerle buluşturduğumuz bu sergi, İstanbul Modern’in uluslararası kültürel etkileşimini güçlendirmeyi hedefliyor. Shiota’nın Asya ve Avrupa’nın kesişim noktası İstanbul’dan esinlenerek müzemiz için özel olarak hazırladığı büyük ölçekli yerleştirmesi ziyaretçilere zengin bir hikâyeyi keşfetme imkânı sunuyor. Sanatçının ‘Dünyalar Arasında’ adlı çalışması, aynı zamanda Türkiye’deki ilk müze sergisi olma özelliğini taşıyor” dedi.
Chiharu Shiota: Sergimin Avrasya’nın sınırındaki eski bir limanda gerçekleşmesi gerçek olamayacak kadar mükemmel
Sıradan nesneleri toplayarak ve bunları iplikten oluşturduğu devasa yapılarla sararak hafıza ve bilinç kavramlarını yeniden tanımlayan sanatçı Chiharu Shiota, “26 sene önce Japonya’dan Almanya’ya taşındığımdan beri ‘ara bir yerde’ yaşıyormuş gibi hissediyorum. Japonya’da yaşarken ulusal kimliğim hakkında pek düşünmezdim, bazen Japon olduğumu bile unuturdum. Herkes seninle aynı kültürde yetiştiğinde, bu, etrafındaki hava gibi görünmez hale gelir. Ancak Almanya’da yaşadığım için ulusal kimliğimle daha fazla yüzleştim. Birçok milletten insanın bulunduğu bir ortamda yaşıyorum ve hepimizin farklı kültürleri soluyup yaşayarak büyüdüğümüz çok aşikâr. Sadece daha Japon hissetmekle kalmadım, aynı zamanda her şeyden önce bir Japon olarak algılandım. Bugün ise diğer tüm çağrışımların ötesinde kendimi bir Japon sanatçı olarak görüyorum. Ayrıca, bu serginin Japan Foundation tarafından desteklenmesi ve Türkiye-Japonya diplomatik ilişkilerinin yıldönümünde düzenlenmesinin yanı sıra Avrasya’nın sınırındaki eski bir limanda gerçekleşmesi gerçek olamayacak kadar mükemmel” dedi.
Katsumata Takahiko: Japonya’yı Türk halkına yakınlaştırmak amacıyla çok sayıda kültürel etkinlik düzenleniyor
Japonya ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 100. yıldönümü kapsamında bilgi veren Japonya’nın Türkiye Büyükelçisi Katsumata Takahiko, “Chiharu Shiota önceki çalışmalarında ‘yaşam ve ölüm’ ile ‘bellek ve gerçeklik’ gibi iki kavram arasındaki sınır üzerine derinlemesine düşünmüş olduğundan, çalışmalarını iki kıta arasında bulunan İstanbul’da sergileyebilmesinin çok anlamlı olduğunu düşünüyorum. İstanbul Modern’i mayıs ayında ziyaret ettiğimde müze binasının yaratıcı tasarımından, sergilerinden ve İstanbul Boğazı’na bakan güzel manzarasından çok etkilendim. Bir ziyaretçi olarak Shiota’nın sergisinin böyle mükemmel bir yerde gerçekleşecek olmasından memnuniyet duyuyorum. Japonya ile Türkiye arasında diplomatik ilişkilerin tesisinin 100. yıldönümü vesilesiyle, Japonya’yı Türk halkına yakınlaştırmak amacıyla çok sayıda kültürel etkinlik düzenleniyor. Bu serginin de bunlar arasında öne çıkan etkinliklerden biri olduğuna inanıyorum. Shiota’nın sergisinin Türk halkına Japonya’nın belki de henüz karşılaşmadıkları yeni yönlerini tanıtmak için iyi bir fırsat olmasını diliyorum” diye konuştu.
Atsuko Sato: Sergiyle, Türkiye halkının Shiota ve Japon sanatına olan ilgisinin artacağını umuyoruz
1972 yılında kurulan Japan Foundation’ın o tarihten bu yana Japonya ile diğer ülkeler arasındaki kültürel etkileşimi teşvik etmeyi amaçladığına dikkat çeken Japan Foundation Sanat ve Kültür Bölümü İdari Direktörü Atsuko Sato ise şöyle devam etti: “Japan Foundation, bu amaçla üç ana alanda çalışmalarını sürdürmektedir: birincisi kültürel ve sanatsal etkileşim, ikincisi Japonya dışındaki ülkelerde Japonca eğitimi, üçüncüsü ise Japon çalışmaları, entelektüel alışveriş ve uluslararası diyalog. İstanbul gibi Doğu ve Batı kültürlerini bir araya getiren bir şehirde, Chiharu Shiota’nın sergisinin, Türkiye halkının Shiota ve Japon sanatına olan ilgisini artıracağını ve gelecekte Japonya ile Türkiye arasındaki kültürel etkileşimi zenginleştireceğini umuyoruz.”
Senur Akın Biçer: Sanat, tüm dünyada dostluk ve iyilik ilişkilerini güçlendirecek güce sahip
Arnica Yönetim Kurulu Başkanı Senur Akın Biçer ise, İstanbul Modern’de açılan “Chiharu Shiota: Dünyalar Arasında” sergisini desteklemekten büyük mutluluk duyduklarını belirterek, “Japonya; sanatına, kültürüne hayran olduğum, gittiğimde evimde hissettiğim bir ülke. Japonların geleneksel resim sanatı sumi-e de ruhuma en yakın bulduğum sanat türlerinden. Her birimiz görünmez iplerle birbirimize bağlıyız. Sanat ise bu ipleri görünür hale getiriyor. Arnica’nın üretim teknolojilerini geliştirirken Japonya ile kurduğumuz teknolojik işbirliğinin tarihçesi 1994 yılına uzanıyor. Çeşitli kurum ve kuruluşlarla yaptığımız işbirlikleri o tarihten bu yana güçlenerek devam ediyor. Bu nedenle, Türkiye ve Japonya arasındaki güçlü dostluk bağlarını sanat ile pekiştiren bu etkinliği desteklemek bizim için ayrı bir önem taşıyor. İnanıyorum ki sanat, tüm dünyada dostluk ve iyilik ilişkilerini güçlendirecek güce sahip. Biz de buna katkı sağlamak için üzerimize düşen sorumluluğun bilincinde olarak sanata ve sanatçıya desteğimizi sürdüreceğiz” dedi.
Dünyalar Arasında, 2024 Yerleştirme görüntüsü Fotoğraf: Kayhan Kaygusu
Öykü Özsoy Sağnak: Shiota, aidiyet, kimlik gibi hem kişisel hem de kolektif temaları izleyiciye sorgulatan görsel bir bağlam yaratıyor
Serginin küratörü Öykü Özsoy Sağnak ise, sanatçının İstanbul Modern’deki yerleştirmesinde sergi salonunu ağ benzeri kırmızı ipliklerle sardığını ve bu çalışmasında kullandığı bavulları da bu kütlenin içine yerleştirerek “yokluk içinde var olma” temasına vurgu yaptığını belirtti. Sağnak, “Bir seyahat öncesinde ihtiyacımız olan kişisel eşyalarımızı özenle yerleştirdiğimiz bavulların her biri, sanatçı için bir insanı temsil ediyor. Shiota bavulları, duyguları ve anıları taşıyan, geçmişe ve geleceğe vurgu yapan semboller olarak görüyor. Bavullar fiziksel olarak mekânda varlıklarını devam ettirirken, sahipleri ise sadece silik bir görüntü olarak hafızamızda kalıyor. Her biri birbirine kırmızı iplerle bağlı bavullar, ev, aidiyet, kimlik gibi hem kişisel hem de kolektif temaları izleyiciye sorgulatan görsel bir bağlam yaratıyor. Böylece Shiota, zaman, mekân, hareket ve bellek kavramlarını da yerleştirmelerine katarak, izleyicinin fiziksel ve duygusal olarak yapıtla ilişkiye geçmesini arzuluyor” diye konuştu.
İstanbul Modern Sinema’da “Çok Kırmızı”
İstanbul Modern Sinema da “Chiharu Shiota: Dünyalar Arasında” sergisinden ilhamla, hikâyelerinde veya duygu evrenlerinde kırmızı rengin başrolde olduğu filmlerden bir seçki hazırladı. Korku türünden Japonya tarihine uzanan bu panoramik seçki,19–29 Eylül 2024 tarihleri arasında sinemaseverlerle buluşuyor.
Sergi kataloğunun izleyiciyle buluşacağı İstanbul Modern Mağaza’da ise Chiharu Shiota’nın yapıtlarından ilhamla tasarlanan bir ürün seçkisi yer alıyor.
“Chiharu Shiota: Dünyalar Arasında” sergisi, 6 Eylül 2024–20 Nisan 2025 tarihleri arasında İstanbul Modern’de ziyaret edilebilir.
Chiharu Shiota hakkında
Ayakkabı, anahtar, yatak, sandalye ve elbise gibi sıradan nesneleri toplayarak ve bunları iplikten oluşturduğu devasa yapılarla sararak hafıza ve bilinç kavramlarını yeniden tanımlayan Chiharu Shiota, 1972’de Osaka’da doğdu. Çalışmalarına Berlin’de devam eden Shiota, yerleştirmeleriyle “yokluk içinde var olma” hissini araştırırken, heykellerinde, çizimlerinde, performans videolarında, fotoğraflarında ve tuvallerinde de insanın varoluşuyla ilişkilendirdiği soyut duyguları gözler önüne seriyor.
2008 yılında “Japonya Eğitim, Kültür, Spor, Bilim ve Teknoloji Bakanlığı’nın Yeni Sanatçılar için Teşvik Ödülü”ne layık görülen Shiota’nın yapıtları, Hammer Müzesi, Queensland Modern Sanat Galerisi (QAGoMA), ZKM | Zentrum für Kunst und Medien, Mori Sanat Müzesi, Gropius Bau, Smithsonian Enstitüsü Arthur M. Sackler Galerisi, Kochi Sanat Müzesi ve Osaka Ulusal Sanat Müzesi gibi uluslararası kurumlarda sergilendi. Sanatçı ayrıca, Aichi Trienali (2022), Oku-Noto Uluslararası Sanat Festivali (2017) Sidney Bienali (2016), Echigo-Tsumari Sanat Trienali (2009) ve Yokohama Trienali (2001) gibi birçok uluslararası sergide yer aldı.
